มหาวิทยาลัยราชภัฏเทพสตรี
321 ต.ทะเลชุบศร อ.เมือง จ.ลพบุรี 15000
การแปรรูปผลิตภัณฑ์จากปลาดุกเพื่อยกระดับผลิตภัณฑ์ของวิสาหกิจชุมชนแปรรูปปลาบ้านโปร่ง
โครงการแปรรูปผลิตภัณฑ์จากปลาดุกเพื่อยกระดับผลิตภัณฑ์ของวิสาหกิจชุมชนแปรรูปปลาบ้านโปร่ง เกิดจากความร่วมมือของชาวบ้านและเกษตรกรตำบลบ้านโปร่ง อำเภอหนองโดน จังหวัดสระบุรี ปลาดุก (Catfish) เป็นปลาน้ำจืดไม่มีเกล็ดที่มีการกระจายตัวทั่วประเทศไทย เป็นแหล่งโปรตีนที่ให้คุณค่าทางอาหารสูง มีราคาถูกและหาซื้อได้ง่าย วิสาหกิจชุมชนฯ มีการเลี้ยงและจำหน่ายปลาดุกสด รวมทั้งแปรรูปเป็นปลาดุกแดดเดียวจำหน่ายตามหน่วยราชการและตลาดนัด แต่ยังมีผลิตภัณฑ์แปรรูปเพียงประเภทเดียว จึงต้องการพัฒนาผลิตภัณฑ์จากปลาดุกให้หลากหลายและสร้างมูลค่าเพิ่ม
โครงการดำเนินการผ่าน 5 ขั้นตอนหลัก คือ 1) พัฒนาสูตรผลิตภัณฑ์แปรรูปจากปลาดุก 3 ผลิตภัณฑ์ ได้แก่ ไส้อั่วปลาดุก ปลาดุกสวรรค์ และก้างปลาดุกสวรรค์ โดยใช้การวิจัยแบบมีส่วนร่วมของอาจารย์ นักศึกษา และวิสาหกิจชุมชน 2) วิเคราะห์คุณภาพทางกายภาพ เคมี และประสาทสัมผัสของผลิตภัณฑ์ รวมถึงวิเคราะห์คุณค่าทางโภชนาการ 3) พัฒนาบรรจุภัณฑ์และฉลากสินค้าที่เหมาะสมภายใต้ข้อกำหนดกฎหมายอาหาร 4) อบรมเชิงปฏิบัติการถ่ายทอดเทคโนโลยีแก่ชุมชนเกี่ยวกับสูตรและกระบวนการผลิต มาตรฐานอาหาร การออกแบบบรรจุภัณฑ์ การคำนวณต้นทุน และการจำหน่ายออนไลน์ 5) ตรวจติดตามและประเมินผลการจัดกิจกรรม
ผลลัพธ์ของโครงการ โครงการสร้างผลผลิต 3 ผลิตภัณฑ์จากปลาดุก ได้แก่ ไส้อั่วปลาดุก ปลาดุกสวรรค์ และก้างปลาดุกสวรรค์ ผลกระทบเชิงบวกครอบคลุม 3 ด้าน คือ ด้านเศรษฐกิจ (สร้างรายได้ให้สมาชิก 15% เพิ่มขึ้นจาก 8,000 เป็น 9,200 บาทต่อเดือน), ด้านสังคม (เกิดการรวมตัวและสร้างความสามัคคีในชุมชน), และด้านสิ่งแวดล้อม (นำก้างและครีบปลาดุกซึ่งเป็นวัตถุดิบเหลือใช้มาแปรรูป) วิสาหกิจชุมชนนำผลิตภัณฑ์ไปจำหน่ายตามหน่วยงานต่างๆ ตลาดนัด และหน้าร้าน ความสุขมวลรวมเพิ่มขึ้น 13.16% (จาค่าเฉลี่ย 3.80 เป็น 4.30 คะแนน) เนื่องจากสมาชิกมีความภูมิใจ เชื่อมั่นในผลกระทบเชิงบวกของโครงการ และมีความพึงพอใจในการเข้าร่วมกิจกรรม
หลักสูตรวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีการอาหาร, หลักสูตรเทคโนโลยีอุตสาหกรรม, หลักสูตรเคมี
วิสาหกิจชุมชนแปรรูปปลาบ้านโปร่ง ต.บ้านโปร่ง อ.หนองโดน
อ.ดร.สุวรนี ปานเจริญ, ผศ.ดร.ลลิลธร มะระกานนท์, ผศ.ดร.ปิยวรรณ พันสี
สระบุรี
2568
